Tetã Estados Unidos Estado ruvicha, Marco Rubio, he’i ára martes (20 jasypo) Senado Comité Relaciones Exteriores-pe Paraguái Itaipú represa rehegua energía rembyre ikatuha ojeporu arandu’i ñemoheñói rehegua Estados Unidos-pe.

Ha’e he’i energía ikatuha oiko mba’e mbyte rehegua Estados Unidos política okápe oikéva ary tenondegua rehe, ha ohechauka arandu’i yvypóra rehegua oñemomba’eve haguã oikotevẽta heta pokatu ipyahúva. Rubio omombe’u avei Paraguái ha Brasil oguerekojoa represa ha oguereko hague peteĩ ñe’ẽme’ẽ ipuku rehegua oñemuhápe peteĩha Brasil-pe — péro upe kuatia opáma.

Ñe’ẽme’ẽ pyahu Brasil ha Paraguái rehegua

Ary 2024 guive, Brasil ha Paraguái oĩ renegociación-pe Itaipú rehegua “Anexo C” — upe kuatia ohechauka mba’éichapa viru ha energía oñembohape. Ary 2027 guive, Paraguái ikatúta oñemuhã iñenergía oñoirũme industria brasileña rehegua, mercado abierto-pe. Brasil katu oha’arõ ohupytýta precio michĩve ko ñe’ẽme’ẽ pyahúpe.

Ko ñe’ẽme’ẽ jeporu aja, ojekuaákuri hacker-kuéra oñembojoajuva Brasil Agencia Inteligencia (Abin) rehegua oike hague Paraguái mburuvicha kuéra ñe’ẽmondo-pe, omopu’ãvo mba’evevúi diplomático ha oñemombyta tembiapo.

Teko mbarete avei oñembohetave Paraguái he’i rire Brasil oipytyvõ Surinam mba’eapoha rehegua candidato Organización Estados Americanos (OEA) rehegua. Paraguái oipe’a ijavakue, oheja opa Estados Unidos mbarete OEA ryepýpe.

Mba’e ojehuha tetã ryepýpe ha ñemondýi

Brasil-pe, umi mba’apohára ohecha Rubio ñe’ẽrã oipytyvõha empresa arandu’i rehegua oike hag̃ua Paraguáipe, ojegueraháva Itaipú rehegua energía heta rehegua. Itamaraty (Brasil Relaciones Exteriores Ministerio) noñe’ẽi rehevéi, oĩ gueteri Anexo C ñe’ẽme’ẽ rehegua, ha ohechava’erã ndojehechái mba’e vai Estados Unidos rembiapo rehe, ani hag̃ua oñemongu’e inversión AI rehegua.

Peteĩ apañuãi ambue rehegua ha’e pe plan viru rerekua Fernando Haddad rehegua oguerúva heta proyecto data center rehegua, umi rehegua oikotevẽva pokatu py’a guapy ha ipukuvéva Itaipú guive oikoháicha.